27 Φεβ 2011

Χαιρετισμός του Γιώργου Κόκκινου στην παρουσίαση του βιβλίου "Το τραύμα και οι πολιτικές της μνήμης"



Το Τραύμα και οι πολιτικές της Μνήμης. Ενδεικτικές όψεις των συμβολικών πολέμων για την Ιστορία και τη Μνήμη

Στο βιβλίο Το Τραύμα και οι πολιτικές της Μνήμης, τρεις ιστορικοί οι Βλάσης Αγτζίδης, Έλλη Λεμονίδου και Γιώργος Κόκκινος, επιχειρούν να φέρουν στο φως τις πολιτικές αντιμετώπισης επίμαχων και τραυματικών γεγονότων που σημάδεψαν την Ιστορία του 20ου αιώνα.

Η λεπτομερής αυτή έρευνα χαρτογραφεί τη σύνθετη σχέση της ακαδημαϊκής ιστορίας με τη Δημόσια ιστορία, την εθνική ιδεολογία και τις πολιτικές ταυτότητας των θυματοποιημένων ομάδων, επισημαίνει τις αποκλίσεις που υπάρχουν μεταξύ της συλλογικής μνήμης των λαών και της επίσημης ιστορίας τους, κρίνει τις πολιτικές μνήμης που θεσπίζουν τα κράτη, περιγράφει τους συμβολικούς πολέμους που αυτά διεξάγουν στη διεθνή σκηνή, είτε για την απο-ενοχοποίησή τους είτε για την αναγνώριση των δεινών που υπέστησαν οι πληθυσμοί τους• επίσης, αποτυπώνει τις αντιθέσεις που διαπερνούν το συλλογικό σώμα αναφορικά με τις εντάσεις που γεννά τόσο η διαφορετική βίωση όσο και η ερμηνεία του παρελθόντος.

Οι συγγραφείς με ενδεικτικές μελέτες περίπτωσης από όλο σχεδόν τον κόσμο -Γαλλία, Γερμανία, Πολωνία, Ιαπωνία, Κίνα, ΗΠΑ, Ελλάδα και Τουρκία (Γενοκτονία των Ποντίων και ενσωμάτωσή τους στην ελληνική κοινωνία)- επιχειρούν να συμβάλουν στην κατανόηση των πολλαπλών τρόπων αναμέτρησης των σύγχρονων κοινωνιών με τα τραυματικά γεγονότα και τις «σκοτεινές σελίδες» της Ιστορίας τους, και ως εκ τούτου στην κριτική διαβούλευση των πολιτών με στόχο την ιστορική αυτογνωσία. 
Για το βιβλίο δείτε και εδώ στο blog του Βλάση Αγτζίδη. 
****************************
 Οι "Επισημάνσεις" δημοσιεύουν σήμερα το χαιρετισμό του Γιώργου Κόκκινου στην παρουσίαση του βιβλίου.Τον ευχαριστούμε θερμά για την τιμή που μας έκανε.
Χαιρετισμός του Γιώργου Κόκκινου στην παρουσίαση του βιβλίου "Το τραύμα και οι πολιτικές της μνήμης" (16/2/2011)

Φίλες και φίλοι,

Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την παρουσία και το ενδιαφέρον σας. Ζητώ όμως προκαταρκτικά την κατανόησή σας για το σύντομο εισαγωγικό σχόλιο που θα επακολουθήσει. Σχόλιο γραμμένο από τη διττή οπτική γωνία, τόσο του επιστημονικού υπεύθυνου της σειράς όσο και του ενός από τους τρεις συγγραφείς του βιβλίου που παρουσιάζεται απόψε.

Το 1961, καθώς εξελισσόταν η δίκη του «γραφειοκράτη του θανάτου» Άντολφ Άϊχμαν στην Ιερουσαλήμ, ο επιζών του Ολοκαυτώματος, συγγραφέας K. Zetnik, επινόησε τον τόσο εύστοχο ευφημιστικό όρο «διαφορετικός πλανήτης». Με αυτόν ήθελε να περιγράψει την οριακότητα και τη μοναδικότητα του «παράλληλου σύμπαντος» της γενοκτονικής βιομηχανίας, που κατασκεύασαν και έθεσαν σε λειτουργία οι Ναζί, με σκοπό να «αποκαθάρουν» την «άσπιλη» χώρα τους και την άρια Ευρώπη τους από τα «μιάσματα». Δυστυχώς ή ευτυχώς για τις προθέσεις του δημιουργού του όρου, αλλά και για την αναφορικότητά του σε σχέση με το ιστορικό γεγονός που σηματοδοτεί, ο όρος «διαφορετικός πλανήτης» εντάχθηκε έκτοτε σε νέα νοηματικά συμφραζόμενα, εξακολουθώντας όμως να παραπέμπει μοναδικά στην σκοτεινή, την οδυνηρή, την επαίσχυντη, την συχνά αποσιωπημένη πλευρά της Ιστορίας.
Η ιστορική διαδρομή, αλλά και η ιστορική αυτογνωσία του μεταπολεμικού κόσμου εμπλούτισαν τις αποχρώσεις του όρου «μιάσματα» - ας μου επιτραπεί ο σαρκασμός-, πολλαπλασιάζοντας, παράλληλα, και τους θύτες και τα θύματα του «σύντομου», αλλά τόσο τρομακτικού 20ού αιώνα.
Βεβαίως, οι αμετανόητοι επιστρέφουν.... Τους δίνει, άλλωστε, αυτό το δικαίωμα η δομική κρίση ταυτότητας τόσο της Ευρωπαϊκής ‘Ενωσης όσο και των πολιτικών συστημάτων των κρατών-μελών της. Αλλιώς, πώς δεν θα ακουγόταν σαν ανεπίτρεπτη ύβρις, πώς δεν θα επέσυρε τη νέμεση, η πρόταση νόμου για την παραγραφή των εγκλημάτων που διέπραξαν οι φλαμανδοί συνεργάτες των Ναζί; Πρόταση, την οποία υπέβαλε στη βελγική Βουλή πρόσφατα το νεοφασιστικό και ρατσιστικό κόμμα Βλάαμς Mπέλανγκ. Πρόταση που ευτυχώς συνάντησε την ισχυρή αντίδραση των Σοσιαλιστών και των Πράσινων, αλλά όχι και των Χριστιανοδημοκρατών και των Φιλελεύθερων, εφόσον απορρίφθηκε με την ισχνή πλειοψηφία των 68 έναντι 57 ψήφων.
    Εξυπακούεται ότι υπάρχουν και άλλοι «πλανήτες», λιγότερο μοναδικοί οπωσδήποτε από αυτόν του Ολοκαυτώματος. Πλανήτες, οι οποίοι μένουν τεχνητά σκοτεινοί στο σύμπαν των συμπαγών εθνικών, εθνικολαϊκιστικών και κομματικών αφηγημάτων. Πλανήτες, οι οποίοι αντιμετωπίζονται με καχυποψία ακόμα και από τους επαγγελματίες ιστορικούς. 
Η σειρά που δημιουργήσαμε έχει την ακόλουθη λογική: επικεντρώνεται στην τραυματική και επίμαχη μνήμη, στη στρωματογραφική της αποτύπωση και στο συγκρουσιακό ή απομυθοποιητικό της φορτίο. Αρέσκεται να χαρτογραφεί επιλεκτικά, δηλαδή μη συστηματικά, ορισμένους από τους συσκοτισμένους ή αόρατους «παράλληλους πλανήτες» της συλλογικής μνήμης και της ιστοριογραφίας.
Οι συντελεστές  της σειράς, ιστορικοί εθισμένοι στην χαρά και την ευθύνη της συγκριτικής ματιάς, του απροκατάληπτου διαλόγου και των εκ πρώτης όψεως παράδοξων συναντήσεων, θεωρούν ότι το φως αυτών των πλανητών δεν έχει σβήσει. Ή, ακόμα κι αν έχει σβήσει, υπάρχουν ευτυχώς ιστορικοί για να το ταξιδέψουν στο παρόν, για να ξανακάνουν κάποιους χερσότοπους του παρελθόντος κατοικήσιμους και πάλι, για να ξαναγίνουν οι φωνές των ανθρώπων του και πάλι πληθυντικές, για να ξανακουστεί και πάλι - ταρακουνώντας μας- η κραυγή και η οδύνη των ηττημένων, των απεγνωσμένων, των αποσυνάγωγων, των σιωπηλών.
    Παρά την αρνητική συγκυρία και τις μικρές μας δυνάμεις, δεν έχουμε παρεκκλίνει από την πορεία που χαράξαμε. Κρατάμε γερά το δοιάκι, που θα έλεγε και ο Σεφέρης. Αυτό μου δείχνει, άλλωστε, η ελπιδοφόρα ανταπόκριση του αναγνωστικού κοινού σε όλα σχεδόν τα βιβλία που έχουν μέχρι τώρα εκδοθεί. Απόψε όμως επιδιώκουμε την κριτική και τον έπαινο και των σοφιστών: των ειδικών ομιλητριών που καλέσαμε για να μας πλοηγήσουν -με τις ειδικές γνώσεις και την ευαισθησία τους- στις σελίδες του βιβλίου. Μαζί τους πάμε κόντρα στον καιρό, δηλαδή αντιστρατευόμαστε την ακραία ιδεολογικοποίηση του ιστορικού λόγου και τη δημοσιοσχεσίτικη κριτική, η οποία στην χώρα μας καταπολεμά τεχνηέντως τους «ανέντακτους» ή τους «αντιφρονούντες», όχι δια του αντιλόγου ή της πειθούς, αλλά δια της αποσιωπήσεως ή της δαιμονολογίας. Επομένως, με τον τρόπο μας, με τη σύναξη αυτή, με την αναζήτηση εναλλακτικών διαύλων επικοινωνίας, αντιστεκόμαστε στις πρακτικές που θέλουν ώστε στη δημόσια αρένα για την ιστορία να υπάρχουν μόνο τρεις κατηγορίες ιστορικών:
α) οι αλληλοσπαρασσόμενες φατρίες των αναθεωρητών, των νεοκομμουνιστών και των ορθόδοξων, αυτοί οι επίγονοι ενός διαιωνιζόμενου Εμφυλίου,
β) οι υποκινητές (παρά τη θέλησή τους) ηθικού πανικού, με χαρακτηριστικότερη περίπτωση τους συγγραφείς σχολικών εγχειριδίων
και γ) το αντίπαλον δέος τους, οι φανατικοί ζηλωτές της εθνικιστικής ιδεοληψίας, με τις πρόσφατες νεοφασιστικές ή φαιοκόκκινες παραφυάδες τους.
    Ας σταματήσω εδώ: σε αυτές τις επώδυνες διαπιστώσεις. Άλλωστε, η σειρά μας θα μπορούσε να ονομάζεται -συγχωρήστε μου και πάλι το πικρό χιούμορ- «Ιστοριογραφία της οδύνης και της επίγνωσης».
    Πάντως, φίλες και φίλοι, σας διαβεβαιώ ότι, όσο ακόμα έχουμε δυνάμεις, θα εξακολουθήσουμε να βλέπουμε τον κόσμο πρισματικά, λοξά και έκκεντρα, κρατώντας τις αναγκαίες αποστάσεις από τα μεγάλα ρεύματα, τα συγκροτημένα μέτωπα, τους συρμούς και τις ορθοδοξίες. Αυτόνομοι, αυτόμολοι, διόλου απερίσκεπτοι, μαχητικά ετερόδοξοι και λελογισμένα βουλησιαρχικοί. Δηλαδή ταξιδευτές.   

Γιώργος Κόκκινος

22 Φεβ 2011

"Το Τραύμα και οι πολιτικές της Μνήμης".Με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου


Πρόσκληση της Εκδήλωσης
Με αφορμή την εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου "Το Τραύμα και οι πολιτικές της Μνήμης" των Γιώργου Κόκκινου,Έλλης Λεμονίδου και Βλάση Αγτζίδη που διοργανώνουν οι εκδόσεις Ταξιδευτής,επανέρχομαι σε μια προηγούμενη ανάρτηση για τον Γιώργο Κόκκινο.

Ο τίτλος ήταν "Τα συγκρουσιακά θέματα στη διδασκαλία της Ιστορίας" και από παράλειψή μου είχε μείνει τότε αναπάντητο το ερώτημα που απηύθυνε ο συνάδελφος Βασίλης Συμεωνίδης στον κ.Κόκκινο.Η παράλειψη δική μου,γιατί ενώ ο κ.Κόκκινος μου είχε στείλει την απάντηση τότε,  αμέλησα να την αναρτήσω.Απολογούμαι.
Να τι έγραφε στο σχόλιό του ο Βασίλης Συμεωνίδης:

Ενδιαφέρων ο τρόπος που ο Κόκκινος προσεγγίζει το «τραυματικό και επίμαχο παρελθόν» (του).
Αλληγορία με πολλαπλά σημαινόμενα.

Επομένως, στους φωτισμένους ιστορικούς, κοινωνικούς επιστήμονες, εκπαιδευτικούς, καλλιτέχνες και –ας ελπίσουμε- πολιτικούς αρμόζει μόνο η προετοιμασία των όρων για την αναπόφευκτη διαδοχή στη σκυταλοδρομία της μνήμης, όπως επίσης η πρωτοβουλία και η ευθύνη για τη δημιουργία των νέων συνεκτικών δεσμών, του συγκολλητικού ιστού που θα αντικαταστήσει τη σαπισμένη ψίχα του παλιού συλλογικού εαυτού μας.

Μόνο αν θυμηθούμε το δικό του πρόσφατο επίμαχο παρελθόν μπορούμε να καταλάβουμε.
Αλήθεια, «τόλμησε» (όχι δε ζητώ πράγματα που δε θα έκανα εγώ) να πει κάτι για την επίμαχη απόσυρση του βιβλίου Ιστορίας από τον Πέτρο Ευθυμίου το 2002; http://www.iospress.gr/ios2007/ios20070218.htm

Καταλαβαίνω ότι ο Γιώργος Κόκκινος είναι μία από τις ελπίδες που έχουμε.
Βασίλης Συμεωνίδης
********************
Και να η απάντηση από τον Γιώργο Κόκκινο:
Αγαπητή κυρία Νεοκλέους,
θερμά σας ευχαριστώ για όσα κάνετε για την κοινή μας υπόθεση (συλλογική αυτογνωσία, σφαιρική ιστορική κουλτούρα, αμφισβήτηση νοοτροπιακών αδρανειών, αντιπαράθεση σε μονοδιάστατα σχήματα), αλλά και για την κριτική πρόσληψη και την προώθησή της σκέψης και της διδακτικής πρακτικής που προτείνω. Γνωρίζετε όμως ότι όσα προτείνονται από τους «δαιμονοποιημένους» Κυπρίους ή Ελλαδίτες συναδέλφους φαντάζουν ανατρεπτικά στα μέρη μας, αλλά είναι κοινοί τόποι στο επίπεδο της διεθνούς βιβλιογραφίας. Για τον λόγο αυτό δεν διεκδικώ καμιά πρωτοτυπία πάρεξ το δικαίωμά μου να στοχάζομαι κριτικά και αναστοχαστικά, να επικοινωνώ (και προς τούτο συμβάλλετε και εσείς) με τους συναδέλφους εκπαιδευτικούς και να πολεμάμε από κοινού –σε πείσμα πολλών που μας χωρίζουν- για την επιστημονική προοπτική της διδασκαλίας της ιστορίας, για την κριτική προσπέλαση των ερμηνευτικών σχημάτων που παράγει η Δημόσια ιστορία, καθώς και για τη δημιουργία εστιών αντίστασης σε κάθε μορφή ενιαίας σκέψης.
Ευτυχώς η Ιστορία είναι εγγενώς πολύπλοκη και δεν θα τους κάνει τη χάρη να γίνει υπηρέτης ποικιλώνυμων σκοπιμοτήτων. Σαν την Ελλάδα στο γνωστό εμβατήριο, μόνο λίγο καιρό ξαποσταίνει (δηλαδή αλέθεται στις μυλόπετρες μονοδιάστατων, προκρούστειων, στρεβλών και στρεβλωτικών σχημάτων) και ξανά προς τη δόξα τραβά (δηλαδή τουλάχιστον αντιστέκεται στους θηριοδαμαστές της). Όσο για την προσωπική διάσταση που εμπεριέχεται στην τοποθέτηση του κ. Συμεωνίδη, θα ήθελα να πω μόνο ότι χωρίς την πολλαπλή μου περιπέτεια (τόσο σε σχέση με τις επιλογές της ηγεσίας του ΥΠΕΠΘ το 2002 και όσους συνασπίστηκαν πίσω της όσο και πρόσφατα με εφημερίδες του εθνικολαϊκιστικού χώρου που ψαρεύουν σε θολά νερά και με τηλεαστέρες πολιτικούς που χτίζουν τη σταδιοδρομία τους στην υποκίνηση του φόβου και του ηθικού πανικού), δεν θα έστρεφα ενδεχομένως την προβληματική μου σε ιστορικά τραύματα, ταμπού και επίμαχα ιστορικά γεγονότα. Η εμπλοκή μου αυτή οπωσδήποτε έχει στοιχεία εγω-ιστορίας. 
Εξακολουθώ πάντως σε πείσμα όσων με αναγόρευσαν σε υπαρξιακό τους εχθρό ή επιχείρησαν για ιδεολογικούς λόγους να με διασύρουν στον επαγγελματικό μου χώρο, να παραμένω στοχαστικά ενεργός και δυσανεκτικός στην τηλεκατευθυνόμενη βία, έχοντας μάθει, με μεγάλο προσωπικό κόστος βεβαίως, να αντιστέκομαι στη βία, να σέβομαι τον αντίπαλο, να προτάσσω τη νηφαλιότητα και την επιστημοσύνη και να «χορεύω (φοβάμαι χωρίς χάρη) πάνω στο φτερό του καρχαρία». Θα τους νικήσουμε, κυρία Νεοκλέους, κύριε Συμεωνίδη. Θα τους νικήσουμε, γιατί πολεμάμε με γνώμονα την αλήθεια και όχι την αλήθεια μας και τις ιδεοληψίες μας. Το μέλλον είναι μαζί μας.
Ο Όμιλος μας δίνει ηθικές αντοχές και ελπίδα.
Γιώργος Κόκκινος

18 Φεβ 2011

Μετανάστευση και Διαπολιτισμική Εκπαίδευση.Ποιες πολιτικές για ποιους πολίτες;


Την Πέμπτη 24 Φεβρουαρίου στις 6 μ.μ.
στη Δημοσιογραφική Εστία
τρεις οργανώσεις από το χώρο της Κοινωνίας των Πολιτών
ο ΟΠΕΚ (ο Όμιλος Προβληματισμού για τον Εκσυγχρονισμό της Κοινωνίας μας),
το Ινστιτούτο Ευρωδημοκρατίας "Γλαύκος Κληρίδης" και
το Ίδρυμα Ανδρέας Γ. Παπανδρέου (Κύπρου)
σας προσκαλούν για να συζητήσουμε ένα από τα σοβαρότερα ζητήματα που απασχολούν έντονα την κοινωνία μας:
Μετανάστευση και Διαπολιτισμική Εκπαίδευση.
Ποιες πολιτικές για ποιους πολίτες;

Πώς θα εντάξουμε τα παιδιά με διαφορετική κουλτούρα, γλώσσα και θρησκεία με τον αποτελεσματικότερο και αρμονικότερο τρόπο στα σχολεία μας; Πώς μπορούν τα σχολικά συστήματα να μεταδώσουν στις νέες γενιές τα μέσα ώστε να εξελιχθούν σε συμπολίτες που θα τους συνδέει η κοινή προσπάθεια για ένα καλύτερο μέλλον και η συνεργασία για τα συλλογικά βήματα προς την επίτευξή του; Τι είδους πολίτες θέλουμε να έχουμε σε δέκα, σε είκοσι χρόνια; Πώς οραματιζόμαστε την κοινωνία του μέλλοντος μας; Ποια τα διλήμματα και ποιες οι προκλήσεις;
Ομιλητές:
· Μαίρη Κουτσελίνη, Πανεπιστήμιο Κύπρου
· Ρένα Χόπλαρου, εκπαιδευτικός ΖΕΠ Φανερωμένης/ερευνήτρια Παν. Κύπρου
· Θάλεια Δραγώνα, Πανεπιστήμιο Αθηνών
· Ανδρέας Δημητρίου, Υπουργός Παιδείας
· Νίκος Τορναρίτης, Πρόεδρος Επιτροπής Παιδείας Βουλής
· Συντονισμός: Νίκος Περιστιάνης, πρόεδρος Δ.Σ Ιδρύματος Ανδρέας, Γ.Παπανδρέου
Χαιρετισμοί:
· Γιάννης Ιωάννου, μέλος Δ.Σ ΟΠΕΚ
· Καίτη Κληρίδη, Ινστιτούτο Ευρωδημοκρατίας «Γλαύκος Κληρίδης»

15 Φεβ 2011

Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας 2010

Κική Δημουλά(πηγή: Ελευθεροτυπία)

 Χαιρόμαστε ιδιαίτερα για τη βράβευση της αγαπημένης μας Κικής Δημουλά.
Κι αν έχουμε κάνει αφιερώματα σ΄αυτό το ιστολόγιο για την ποίησή της...Άλλη μια τιμητική διάκρισή της που συνιστά καταξίωση και αναγνώριση του έργου της.
Σημ.Συγχαρητήρια και σε όλους τους βραβευθέντες.Για το έργο τους και την προσφορά τους στην Λογοτεχνία και τον Πολιτισμό.
*********
Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας 2010

Αθήνα,14-2-2011
Πηγή:in.grhttp://news.in.gr/culture/article/?aid=1231078583
Στη Βασιλική Ηλιοπούλου για το έργο της με τίτλο «Σμιθ» απονεμήθηκε το βραβείο μυθιστορήματος των Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας 2010. Μεγάλο βραβείο Λογοτεχνίας απονεμήθηκε στην Κική Δημουλά για το σύνολο του έργου της.

Τα βραβεία έχουν ως εξής:

    * Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας: Στην Κική Δημουλά για το σύνολο του έργου της
    * Βραβείο Περιοδικού: Εξ ημισείας στα περιοδικά «Το Δέντρο» και «Διαβάζω» για τη συμβολή τους στην προβολή και διάδοση της ελληνικής λογοτεχνίας.
    * Βραβείο Ποίησης: Στον Παντελή Μπουκάλα για το έργο του με τίτλο «Ρήματα», εκδόσεις Άγρα.
    * Βραβείο Διηγήματος: Στον Παναγιώτη Κουσαθανά για το έργο του με τίτλο «Λοξές ιστορίες που τελειώνουν με ερωτηματικό», εκδόσεις Ίνδικτος.
    * Βραβείο Μυθιστορήματος: Στη Βασιλική Ηλιοπούλου για το έργο της με τίτλο «Σμιθ», εκδόσεις Πόλις.
    * Βραβείου Δοκιμίου - Κριτικής: Στον Άγγελο Χανιώτη για το έργο του με τίτλο «Θεατρικότητα και δημόσιος βίος στον ελληνιστικό κόσμο», Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
    * Βραβείο Χρονικού - Μαρτυρίας: Στο Γιώργο Βέη για το έργο του με τίτλο «Από το Τόκιο στο Χαρτούμ: Μαρτυρίες, συνδηλώσεις», εκδόσεις Κέδρος.

Σε δηλώσεις στο ΑΠΕ, η Κική Δημουλά είπε: «Θα πω το αυτονόητο. Με τιμά βαθύτατα το μέγεθος αυτού του βραβείου, που μου έχει απονεμηθεί, και ως έννοια, αλλά και σαν απόδειξη της εκτίμησης των μελών της επιτροπής, που ψήφισαν υπέρ αυτού. Τους ευχαριστώ θερμά, έκπληκτη και συγκινημένη».

*******************
Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας
Δηλώσεις των βραβευθέντων
Βήμα,15-2-2011

«Όσο με ταράζουν ακόμη πράγματα και δεν μένω απαθής σε όσα συμβαίνουν συνεχίζω να γράφω» μας είπε η ποιήτρια Κική Δημουλά, που βραβεύτηκε με το Κρατικό Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας

Κρατικά βραβεία ποίησης, Βραβείο Κώστα και Ελένης Ουράνη, Αριστείο των Γραμμάτων της Ακαδημίας Αθηνών, Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας… η ποιήτρια και ακαδημαϊκός Κική Δημουλά συμπλήρωσε, τη σειρά των βραβείων της και με το Κρατικό Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας 2010 για το σύνολο του έργου της.

Η φωνή της στο τηλέφωνο ήταν ζωηρή και χαρούμενη. Κάθε νέα βράβευση τη χαροποιεί το ίδιο όπως η πρώτη; τη ρωτήσαμε. «Το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας με χαροποιεί περισσότερο από άλλα, γιατί ήταν και απρόοπτο. Δεν περίμενα να συμβεί, δεν προσδοκούσα περισσότερες βραβεύσεις και ευχαριστώ όσους με ψήφισαν. Είναι ταυτόχρονα όμως και ένα βραβείο μελαγχολικό, γιατί δίδεται σε μια ηλικία που μάλλον κλείνει τη δημιουργική πορεία της, βραβεύει το έργο μιας ζωής».

Ευχήθηκε το βραβείο να μη λειτουργήσει ως «σύρτης σε όποια σκιρτήματα δημιουργικότητας υπάρξουν». Και υπάρχουν, μας διαβεβαίωσε. Δεν γράφει με τον σκοπό μιας νέας ποιητικής συλλογής, όμως «όσο με ταράζουν ακόμη πράγματα και δεν μένω απαθής σε όσα συμβαίνουν συνεχίζω να γράφω», είπε με τον γνώριμο τρόπο της. Και ελπίζει αυτά τα δημιουργικά σκιρτήματα «να “ανέβουν” και να μη χαλαρώσουν από την ικανοποίηση που δίνει το βραβείο αυτό».

Βρήκαμε την κινηματογραφίστρια και μυθιστοριογράφο Βασιλική Ηλιοπούλου στο σπίτι της στην Αθήνα, να γράφει το επόμενο μυθιστόρημά της. Έχει βραβευθεί για ταινίες της, όμως το Κρατικό είναι το πρώτο λογοτεχνικό της βραβείο: «Έχουν περάσει δύο χρόνια από την έκδοση του “Σμιθ”», μας είπε, «και είχα την εντύπωση πως ό,τι καλό είχε να μου δώσει το βιβλίο μου το είχε δώσει, και σε επίπεδο γενικής κριτικής και σε επίπεδο μεμονωμένων κριτικών αντιδράσεων. Πίστευα ότι το κεφάλαιο “Σμιθ” είχε τελειώσει, και είχε τελειώσει πολύ καλά. Γι’ αυτό και το βραβείο ήταν απρόσμενο και επομένως η χαρά διπλή».

Απρόσμενο ήταν το Βραβείο Διηγήματος και για τον μυκονιάτη Παναγιώτη Κουσαθανά, που θεωρεί ότι βρίσκεται «έξω από τις συντεχνίες του λογοτεχνικού κέντρου» και γι’ αυτό τον χαροποιεί κι εκείνον ιδιαίτερα. Στη συλλογή του «Λοξές ιστορίες που τελειώνουν με ερωτηματικό» ο γενέθλιος τόπος πρωταγωνιστεί.

«Στη Μύκονο βρίσκει κανείς ό,τι γυρεύει, και το κοσμοπολίτικο και το ασκητικό», λέει. Σε μια από τις ελάχιστες εναπομείνασες βουκολικές περιοχές του νησιού ετοίμασε τη συγκεντρωτική ποιητική συλλογή του, που θα κυκλοφορήσει σύντομα από τις εκδόσεις Ίνδικτος, και τη νέα συλλογή διηγημάτων του με τίτλο «Αξιοσημείωτες συναντήσεις» η οποία αναμένεται μέσα στο έτος. «Το νησί είναι μαγικό, παρά τη φθορά που έχει υποστεί», λέει με περηφάνια, «Προσπαθώ όμως να “οικουμενοποιώ” τον τόπο μου. Η Μύκονος δεν είναι μοναδική, όπου υπάρχουν άνθρωποι τα προβλήματα είναι κοινά».

Για τους διευθυντές των λογοτεχνικών περιοδικών, οι βραβεύσεις δικαιώνουν τους κόπους και την επιμονή ετών, και μάλιστα σε εποχές και συνθήκες αντίξοες. Η κυκλοφορία του «Δέντρου», 33 χρόνια τώρα, εξασφαλίζεται χάρη στον μεγάλο προσωπικό μόχθο του Κώστα Μαυρουδή και του Τάσου Γουδέλη. «Ο μόχθος δεν είναι μονάχα πνευματικός», μας είπε ο Κώστας Μαυρουδής, «είναι και καθημερινό τρέξιμο και διεκπεραίωση ενός πλήθους πρακτικών ζητημάτων». Είχε περάσει όλη την ημέρα στην εταιρεία παραγωγής του CD που θα συνοδεύει το επόμενο τεύχος του περιοδικού, στο οποίο ο Θόδωρος Αγγελόπουλος διαβάζει Σεφέρη, στο αφιέρωμα για τα σαραντάχρονα από τον θάνατο του ποιητή.

«Η έκδοση του περιοδικού έχει γίνει σε βάρος της προσωπικής λογοτεχνικής δουλειάς μας, όμως η σχέση με τη λογοτεχνία και τους ανθρώπους της μας διακινεί όλα αυτά τα χρόνια». Δεν μπορεί να φανταστεί το «Δέντρο» χωρίς την ξένη λογοτεχνία όπως και την ελληνική πνευματική ζωή χωρίς την ξένη πραγματικότητα.

Γι’ αυτό, η διαπίστωση ότι το περιοδικό λειτουργεί ως ένας «δημιουργικός ενδιάμεσος», στον οποίο προσβλέπει το «μικρό και ανελαστικό κοινό των λογοτεχνικών περιοδικών», είναι πηγή μεγάλης ικανοποίησης. Το ίδιο και η δυνατότητα που προσφέρει το περιοδικό για «έναν λόγο πιο προσωπικό, για κρίσεις και κριτικές στα λογοτεχνικά πράγματα που δεν μπορούν να γραφτούν στα γενικά έντυπα».

«Η βράβευσή μας είναι δικαίωση της πορείας του περιοδικού όχι μόνο των διαισθητικών κατά καιρούς στελεχών του αλλά και όλων των ανθρώπων που έγραψαν σε αυτό», λέει ο διευθυντής του περιοδικού «Διαβάζω» Γιάννης Μπασκόζος. «Αρκεί να σκεφτούμε ότι πιθανόν δεν υπάρχει έλληνας λογοτέχνης που δεν έχει καταθέσει το κείμενό του στο περιοδικό. Αν αφιερώναμε το βραβείο σε κάποιους, θα το αφιερώναμε σίγουρα στον ιδρυτή μας, τον Περικλή Αθανασόπουλο, που το 1976, σε μια περίεργη τότε εποχή, σκέφτηκε να φτιάξει ένα περιοδικό που δεν υπήρχε όμοιό του μέχρι τότε στην Ελλάδα. Είμαι πολύ χαρούμενος που το βραβείο λαμβάνουμε εξ ημισείας με το περιοδικό “Το Δέντρο”, γιατί με τους συντελεστές του “Δέντρου” μεγαλώσαμε την ίδια εποχή, με τον ίδιο κόσμο, με κοινούς φίλους και κοινά οράματα».

«Ολα τα βιβλία στις βραχείες λίστες που εξετάστηκαν ήταν αξιόλογα», μας είπε ο καθηγητής Παναγιώτης Μαστροδημήτρης, πρόεδρος της κριτικής επιτροπής. Υπήρξαν βέβαια διαφωνίες μεταξύ των μελών της. Κάθε βράβευση είναι καθρέφτης της πλειοψηφικής ψήφου και όχι αποτέλεσμα ομοφωνίας.

Αυτά για το 2010. Τι γίνεται στο εξής; Πλέον με το άρθρο 40 του ν. 3905/2010 ο θεσμός των Κρατικών Βραβείων εμπλουτίζεται και εκσυγχρονίζεται. Προβλέπονται νέα βραβεία: Απόδοσης έργου της αρχαίας ελληνικής γραμματείας στα νέα ελληνικά, Εφηβικού-νεανικού λογοτεχνικού βιβλίου, Πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα ως 35 ετών και Ειδικό βραβείο σε λογοτέχνη του οποίου το βιβλίο προάγει τον διάλογο πάνω σε ευαίσθητα κοινωνικά ζητήματα.
Όσον αφορά τις διαδικασίες, θα γνωρίζουμε τη βραχεία λίστα στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Οκτωβρίου, τα βραβεία θα ανακοινώνονται το πρώτο δεκαπενθήμερο του Νοεμβρίου και θα απονέμονται τον Δεκέμβριο. Την πορεία των διαδικασιών θα μπορούμε όλοι να παρακολουθούμε στο Διαδίκτυο.

13 Φεβ 2011

"Κικλήσκω μέγαν Έρωτα"


Με αφορμή την αυριανή "γιορτή" του έρωτα δυο πολύ ξεχωριστά ποιήματα-τραγούδια.
Θυμίζω και την αντίστοιχη περσινή μας ανάρτηση με τίτλο "Ας μιλήσουν οι ποιητές για τον έρωτα"

Από΄κει και το απόσπασμα:
"Όχι πως μας επηρεάζουν οι ξενόφερτοι άγιοι,όχι πως επικροτούμε τη συνήθεια των τελευταίων χρόνων να γιορτάζεται ο έρωτας στις 14 του Φεβρουαρίου(μια μέρα το χρόνο,λέει...).Και μάλιστα να ταυτίζεται με τις πλαστικές καρδούλες, τη μόδα,την κατανάλωση και την εμπορευματοποίηση των πάντων. Η αγάπη είναι πάνω απ΄αυτά και δεν μπορεί να ευτελίζεται έτσι.Οι ερωτευμένοι το ξέρουν άλλωστε.Η αγάπη είναι πέρα απ΄αυτά,είναι πολύτιμη και ιερή κι έτσι της ταιριάζει να την τιμούμε.Ολόχρονα.Επιτέλους δεν είναι τα πάντα εμπορεύσιμα..."
Εντός των προσεχών ημερών θα κάνουμε ένα αφιέρωμα στην ερωτική ποίηση και μουσική.Αξίζει τον κόπο.
*************
Από "Το Μονόγραμμα" του Οδ.Ελύτη


************
Μεγάλος Ερωτικός,Μάνος Χατζηδάκις,σε στίχους της Σαπφούς



12 Φεβ 2011

Μαζί για τη λύση,Εκδήλωση διαμαρτυρίας και αλληλεγγύης(Προσθήκη)

Ανακοίνωση της Πλατφόρμας Ε/κ και Τ/κ  Εκπαιδευτικών "Ενωμένη Κύπρος", Ελληνοκυπριακό Τμήμα





Προσθήκη(13-2-11)

 *************
ΜΑΖΙ ΓΙΑ ΤΗ ΛΥΣΗ - ΣΑΒΒΑΤΟ, 12/2/2011

Πλατφόρμα Ε/κ και Τ/κ Εκπαιδευτικών "Ενωμένη Κύπρος", Ελληνοκυπριακό Τμήμα
ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ

Μαζί για τη λύση

Σάββατο 12/02/2011 - 11:00 πμ

Λευκωσία - Τέρμα Λήδρας

Ο νέος μαζικός ξεσηκωμός των Τουρκοκυπρίων φέρνει και πάλι δραματικά στο προσκήνιο, για μια ακόμα φορά τη δυνατότητα ανατροπής της διχοτόμησης. Οι μαζικές διαμαρτυρίες των συμπατριωτών μας υπενθυμίζουν την απελευθερωτική δύναμη που κρύβει η συλλογική δράση ενώ όμως ταυτόχρονα μας ειδοποιούν ότι ο χρόνος επείγει και ότι για όλους μας «η μόνη μας λύση είναι ή λύση».

Η πρόκληση είναι σαφής: δεν πρέπει να αφήσουμε τους Τουρκοκύπριους μόνους στην αντίστασή τους στο « μητρικό εναγκαλισμό» αλλά πρέπει επίσης να αναλάβουμε τη δική μας ευθύνη, ζητώντας από την κοινωνία και την πολιτική ηγεσία να αποβάλουν κάθε αναβλητικότητα.

Οι ταυτόχρονες ειρηνικές και μαζικές κινητοποιήσεις και στις δύο πλευρές του συρματοπλέγματος μπορούν να δημιουργήσουν και να επιβάλουν κλίμα λύσης. Η διχοτόμηση δεν μπορεί να επιβιώσει αν η κοινωνία την ακυρώνει κάθε μέρα.

Στο τέρμα της Λήδρας τη συγκέντρωση του Σαββάτου θα χαιρετήσουν Τουρκοκύπριοι συνδικαλιστές, η δήμαρχος Ελένη Μαύρου, ο Τάκης Χατζηδημητρίου και θα μιλήσουν εκπρόσωποι της Πλατφόρμας και άλλοι.

10 Φεβ 2011

Νίκος Καββαδίας,36 χρόνια από το θάνατό του.




 

Άλλη μια ανάρτηση για τον Νίκο Καββαδία σήμερα. Δυστυχώς, διαπίστωσα ότι η πρωινή με τον τίτλο "Νίκος Καββαδίας:ο ποιητής της αδελφοσύνης και των μεγάλων οριζόντων" δεν εμφανίζεται πουθενά.Δεν έχω ιδέα γιατί.Βέβαια η ανάρτηση ήταν προσθήκη σε αντίστοιχη περσινή.Κι επειδή δεν ξέρω πώς αλλιώς να λύσω το πρόβλημα(αν ξέρει κανείς ειδήμων,ας μου πει),επανέρχομαι με μια 2η ανάρτηση.Δείτε λοιπόν την πρωινή εδώ:

Νίκος Καββαδίας:ο ποιητής της αδελφοσύνης και των μεγάλων οριζόντων"

 

Και ένα εξαιρετικό αφιέρωμα στα Νέα(20-3-2010):

Μας ταξιδεύει ως το Τζιμπουτί και της Ίντιας τα φανάρια

 

Εκατό χρόνια κλείνουν από τη γέννηση του ποιητή της θάλασσας και των μεγάλων ταξιδιών.

Αφιερώματα, συναυλίες, εκθέσεις, ομιλίες θα τον φέρουν ξανά ανάμεσά μας
Λίγους μήνες μετά την κηδεία του Νίκου Καββαδία, το 1975, ο Κόλιας για τους φίλους του ζούσε ξανά και γνώριζε επιτυχία μέσα από το πρώτο του μελοποιημένο ποίημα «Ιδανικός και ανάξιος εραστής» (βασισμένο στο ποίημα «Μal du Depart») με τη φωνή του Κώστα Καράλη στην «Τρίτη ανθολογία» του Γιάννη Σπανού.

Η συνέχεια θα ερχόταν λίγο αργότερα και θα είχε διάρκεια και δόξα: Τo 1977 η Μαρίζα Κωχ μελοποιεί οκτώ ποιήματα του Καββαδία (τα πιο γνωστά είναι το «Φάτα Μοργκάνα» και το «Πούσι») και ένα χρόνο μετά εμφανίζεται ένας κύκλος τραγουδιών που έμελλε να γίνει από τους δημοφιλέστερους της ελληνικής δισκογραφίας .

«Ο Σταυρός του Νότου» από τον ανατέλλοντα τότε Θάνο Μικρούτσικο (Λύρα), με τις φωνές των Γιάννη Κούτρα, Αιμιλίας Σαρρή, Βασίλη Παπακωνσταντίνου, είναι ο δίσκος που θα μεταφέρει τα θαλασσινά ταξίδια του Καββαδία στις επόμενες γενιές. Και μαζί με τις δυο επόμενες εκδοχές («Γραμμές των οριζόντων» και «Σταυρός του Νότου live» θα πουλήσει περισσότερα από 1 εκατομμύριο αντίτυπα.

Η διαχρονικότητα του έργου του Καββαδία, κατά τον Θάνο Μικρούτσικο, «και κυρίως η αγάπη που δείχνουν σήμερα 17χρονα και 18χρονα», οφείλεται στην εσωτερική διάσταση της ποίησής, που ουσιαστικά μιλάει για την περιπέτεια του ονείρου. «Λέει στον νέο άνθρωπο πως αξίζει να ζούμε για να ξεπεράσουμε τις καταγεγραμμένες μας δυνατότητες. Για να σπάσουμε το τσόφλι. Για να σπρώξουμε τα όριά μας».

Δεν είναι δύσκολο να διαπιστώσει κανείς πόσο σημερινός ποιητής είναι (και να δικαιώσει τον Θάνο Μικρούτσικο). Με ένα κλικ στο Ίντερνετ παρουσιάζονται δεκάδες σάιτ, αφηγήσεις, τηλεοπτικές εκπομπές, τραγούδια, δημοσιεύματα. Σε σχέση με τη μετρημένη (ποσοτικά) συγγραφική του πορεία, η εκδοτική του ζωντάνια είναι εντυπωσιακή.

Από το 1987 που ο εκδοτικός οίκος Άγρα συνέδεσε το όνομά του με το έργο του (πριν ήταν ο Κέδρος), ο Καββαδίας είναι σταθερή αξία στο δυναμικό του. Κάθε τρεις και λίγο ανατυπώνει όλους τους τίτλους (3.000 αντίτυπα κάθε φορά) και τις χρονιές που υπάρχει μουσική δραστηριότητα, κυρίως από τα λάιβ του Θάνου Μικρούτσικου, τότε εξαντλούνται όλα τα αντίτυπα μέσα σε ένα εξάμηνο. Αν σκεφτεί κανείς ότι η ποίηση είναι το ασθενέστερο (εμπορικά) κομμάτι του εκδοτικού χώρου, τα νούμερα αυτά είναι από μόνα τους μικρό θαύμα.

Δεν ήταν πάντα έτσι. Αν και έγινε αμέσως αποδεκτός, σαν ανατέλλουσα δύναμη στην ποίηση από την πρώτη του ποιητική συλλογή («Μαραμπού»), η ιδιόμορφη στάση του απέναντι στους κύκλους της διανόησης (δεν συμμετείχε σε παρέες κ.λπ.), ο τρόπος ζωής του- από τα 20 στα καράβια- αλλά και η ίδια του η ποίηση δεν συμπορεύονταν με τις διαμορφωμένες τάσεις.

«Ο Καββαδίας για πολλούς διετέλεσε μονάχα "ιδανικός και (μάλιστα) ανάξιος εραστής/των μακρυσμένων ταξιδιών και των γαλάζιων πόντων" που δεν έχει μεγάλη σχέση με το "βαθύ γαλάζιο που αγαπήσαμε στον Ελύτη», λέει ο Δημήτρης Καλοκύρης στο βιβλίο του «Χρυσόσκονη στα γένια του Μαγγελάνου» (Εκδ. Ερμής, 1995).

Για τους ποιητές της γενιάς του ο Καββαδίας υπήρξε «ο ποιητής της θάλασσας και της αμαρτίας», όπως έλεγε ο Γεράσιμος Λυκιαρδόπουλος. Και ελάχιστοι ξεχώρισαν ότι το «θαλασσινό φολκλόρ» διατηρείται μόνο στα εξωτερικά του στοιχεία.


Για να καταλαβαίνουμε...

Αϊ-Γιώργηδες: αγγλικά νομίσματα που έχουν την εικόνα του Αγ. Γεωργίου Αθάλη: καπνιά Αλάντσια: η λάντζα (βάρκα)

Αμπαριτζής: επιστάτης του αμπαριού Αποσπόρι: στερνοπαίδι. Βατσιμάνης: αυτός που κάνει βάρδια και επιτηρεί Γεμιτζής: o παλιός ναύτης, ο θαλασσόλυκος Γιατάκι: κατάλυμα Γλίνα: λίπος, βρωμιά, γλοιώδης άνθρωπος Γραδάρω: μετρώ (από το ιταλικό graduare)

Γύφτος: ναύτης της μηχανής Καβατζάρω:
παρακάμπτω ακρωτήρι Κατραμόκωλος: ο ναύτης της κουβέρτας Κιαλάρω: κοιτώ με το κιάλι Κουίνα: έκφραση για τους ομοφυλόφιλους των λιμανιών (από το queen) Μαλαφράντζα: η σύφιλη Μαρκόνης: ασυρματιστής Μοράβια: χρώμα μεγάλης αντοχής που βάφουν τα ύφαλα του πλοίου Μπούκα: το στόμιο των ιχθυοτροφείων Ξενερίζω: χάνω τα νερά μου Ξεστελλιάζω: διαλύω Παραπέτο: το στηθαίο της γέφυρας Προυσαλίδικο: το χασίς της Προύσας Ρισάλτο: έφοδος από πειρατές Τραβέρσο: αναγκαστική πορεία σε περίπτωση θαλασσοταραχής (από το «Γλωσσάρι στο έργο του Ν. Καββαδία » του Γιώργου Τράπαλη, Εκδ. Άγρα)


Για τη θάλασσα και τις γυναίκες:
Ο Νίκος Καββαδίας σε κουβέντα με τον συγγραφέα των βιβλίων «Νίκος Καββαδίας, ΓυναίκαΘάλασσα- Ζωή» και «Ο δαίμονας χόρευε μέσα του» (Εκδ. Καστανιώτης) Μήτσο Κασόλα: - Τι προβλήματα λύνεις με τη θάλασσα;

- Λύνω τη ζωή μου, τη μοίρα μου, την υγειά μου, τη δουλειά μου, τους φόβους μου, τις δειλίες μου, τίποτα άλλο. Φοβάμαι τη στεριά, τον έρωτα, αυτόν τον φοβόμουνα πάντα, ή μάλλον τον κορόιδευα, δεν τον πίστευα.

- Μα και η θάλασσα έχει κινδύνους.

- Δεν τη φοβάμαι αυτήν.

- Τους καρχαρίες;

- Έχω φιλίες, συμπάθειες μ΄ αυτούς... - Για τον έρωτα;

- Δεν τον πίστευα, δεν τον ήθελα. Δεν μπορούσα μακριά απ΄ τη θάλασσα. Ίσως τον φοβόμουνα, γιατί όχι. Αν με κρατούσε μια γυναίκα στη στεριά, θα ΄χανα τη θάλασσα.

- Να επιμείνω; Γιατί τον φοβόσουνα;

- Δεν ξέρω, τον φοβόμουνα σαν δύσκολο. Ακόμα το ψάχνω να βρω το γιατί.
«Τι κρίμα να καταρρεύσει ένας συνθέτης!»

Mε καχυποψία και μάλλον μετρημένες (εμπορικές) επιδιώξεις αντιμετωπίστηκε και ο Θάνος Μικρούτσικος όταν δήλωσε ότι έχει μελοποιήσει Καββαδία στον ιδιοκτήτη της Λύρα, Αλέκο Πατσιφά: «"Άντε, σου κάνω δώρο 2.000 αντίτυπα", μου είπε, την εποχή που οι δίσκοι έκαναν 30 και 40 χιλιάδες αντίτυπα. Ένας άλλος που αγαπούσε πολύ τη μουσική μου κι έγραφε σε ένα σοβαρό περιοδικό της εποχής, είχε γράψει "τον αγαπάμε πολύ τον Θάνο Μικρούτσικο, είναι ο καλύτερος της νέας γενιάς, αλλά γιατί δεν έβγαλε μαζί με τον δίσκο και ένα λεξικό άγνωστων λέξεων; Τι κρίμα να καταρρεύσει ένας συνθέτης!"».
Η εξήγηση που δίνει ο Θάνος Μικρούτσικος στην αντιμετώπιση της δουλειάς του είναι απλή: «Όλο αυτό απηχούσε ένα κλίμα που αφορούσε τον ποιητή. Όλη η φιλολογική κριτική είχε παρανοήσει τον καββαδιακό λόγο. Από τότε που εκδόθηκε μέχρι το τέλος του, οι κριτικές κινούνταν μέσα σε ένα όριο, από το ότι είναι στιχοπλόκος ημερολογίου μέχρι- το θετικό όριο- ότι είναι ελάσσων ποιητής της ζωής των ναυτικών. Σε σχέση δηλαδή με τον Ρίτσο, τον Καβάφη, τον Σεφέρη ή ακόμα και με τον Αναγνωστάκη, τον Σαχτούρη κ.λπ. εθεωρείτο ελάσσονος σημασίας. Αλλά δεν πρόκειται για νατουραλιστή ποιητή. Διαβάστε οποιοδήποτε ποίημά του, ακόμα και το πιο απλό, και θα δείτε ότι πρόκειται για έναν εξπρεσιονιστή- κάτι που τολμώ να πω ότι κατάφερα να εκφράσω με τη μουσική μου».
Στη διαρκή ενασχόλησή του όλα αυτά τα χρόνια με την ποίηση του Καββαδία ο Θάνος Μικρούτσικος είδε ότι κάθε φορά προκύπτει (και μουσικά) κάτι νέο, κάτι που φρεσκάρει ακόμα και τις υπάρχουσες εκδοχές και του δίνει έμπνευση: «Είναι η μοναδική μουσική που έχω κάνει και είναι έργο εν εξελίξει. Δεν είναι μουσική που απλά ενορχηστρώνεται αλλιώς. Ο αρχικός πυρήνας είναι εκεί με 11 τραγούδια ("Σταυρός του Νότου") και μετά αν θα δείτε την εξέλιξη, είτε στις "Γραμμές των οριζόντων" είτε στο λάιβ του Μεγάρου, θα δείτε ότι σε ορισμένα κομμάτια αλλάζει το μελωδικό υλικό, σε άλλα το αρμονικό, στα περισσότερα το ρυθμικό και σε αρκετά έχουν περάσει αυτοσχεδιασμοί. Όλα αυτά δεν έγιναν βιάζοντας το αρχικό υλικό. Έβγαιναν σαν φυσιολογική εξέλιξη. Αυτό δεν μου έχει τύχει ξανά».
Για την ιστορία:
Το 1986 είχε εμφανιστεί ένας ακόμα Καββαδίας (S/S "Ιόνιον" 1934) με υπογραφή από τους Ξέμπαρκους- Ηλίας Αριώτης και Νότης Χασάπης- και σε ένα τραγούδι στη Δήμητρα Γαλάνη. Το 1987 ο Πάνος και ο Χάρης Κατσιμίχας στον δίσκο τους «Όταν σου λέω πορτοκάλι να βγαίνεις» (ΕΜΙ) μελοποιούν το «Η μαϊμού του ινδικού λιμανιού». Το 1989 ακούμε τον Δημήτρη Ζερβουδάκη να τραγουδάει «Μακριά, πολύ μακριά, να ταξιδεύουμε...» στον δίσκο του «Ακροβάτης» (Μinos). Και όσο ψάχνει κανείς βρίσκει... Στα λάιβ ακόμα περισσότερο: Από τον Γιάννη Κούτρα που αυτή την εποχή συμπράττει με τα Υπόγεια Ρεύματα και τον Θάνο Μικρούτσικο στο «Κύτταρο», μέχρι τα μέλη της Νυχτερινής Κυβέρνησης-με κεντρικό τραγουδιστή τον Κωνσταντίνο Μάτσικα- που έπαιξαν, σε πιο ροκ εκδοχή, Καββαδία σε μικρές μουσικές σκηνές. Ή το γκρουπ Έμμελον, που αφιερώνει μέρος της συναυλίας του, τη Δευτέρα στο «Ρυθμός Stage», στον ποιητή του «Σταυρού του Νότου».

Πάνω στο φτερό του καρχαρία

«Ο Καββαδίας μας προτρέπει να κατακτήσουμε το αδύνατο» λέει ο Θάνος Μικρούτσικος. «Αυτό σημαίνει ο στίχος του "χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία": Δεν είναι ότι ξύπνησε μια μέρα στον Ατλαντικό και σκέφτηκε τη σκηνή. Είναι ή άποψη του, ότι το ζώο αυτό που είναι το πιο άγριο και αντέχει από την εποχή των δεινοσαύρων, το ζώο αυτό είναι που αξίζει να δαμάσεις και δαμάζοντάς το να χορέψεις πάνω στο φτερό του. Μ΄ αυτό λυσσάει κάθε φορά η νέα γενιά και το ΄χω δει με τα μάτια μου χιλιάδες φορές. Δεν μπορείτε να φανταστείτε τι έχω ακούσει από παιδιά 16, 17 και 18 ετών. Τριάντα χρόνια τα ακούω να μου μιλάνε, γιατί έχουν την ανάγκη να συνομιλήσουν μετά τις συναυλίες μου».


Χρονολόγιο:

Γεννιέται στις 11 Ιανουαρίου στο Νικόλσκι Ουσουρίσκι της Μαντζουρίας.

Ο πατέρας του Δημήτρης (Μίκα) έχει ρωσική υπηκοότητα και διατηρεί γραφείο εισαγωγών/εξαγωγών.

1914: Η οικογένεια έρχεται στην Κεφαλονιά και στον Πειραιά από το 1921.

1928: Πρώτη δημοσίευση ποιήματός του στην εφημερίδα «Σημαία»: «Ο Θάνατος της Παιδούλας». Γράφεται στην Ιατρική, αλλά τα παρατάει για να εργαστεί σε ναυτιλιακό γραφείο.

1929: Πεθαίνει ο πατέρας του και μπαρκάρει στο φορτηγό «Άγιος Νικόλαος».

1933: Πρώτη ποιητική συλλογή «Μαραμπού».

Το κυκλοφορεί με δικά του έξοδα σε 245 αντίτυπα.

1939: Αποφασισμένος να μείνει στη θάλασσα παίρνει δίπλωμα ραδιοτηλεγραφητή Β΄. 1940: Υπηρετεί στο αλβανικό μέτωπο και παίρνει μέρος στην Αντίσταση.

1945: Μπαρκάρει ξανά.

Παίρνει δίπλωμα ασυρματιστή Α΄.

1947: Κυκλοφορεί η δεύτερη ποιητική συλλογή του «Πούσι». 1954: Κυκλοφορεί το πεζογράφημα «Βάρδια». 1957: Αυτοκτονεί ο μικρός του αδελφός Αργύρης (ήταν καπετάνιος).

1961: Επανεκδίδονται το «Μαραμπού» και το «Πούσι» σε έναν τόμο (από τον «Γαλαξία» της Ελένης Βλάχου).

1968: Γράφει τη νουβέλα «Λι» (που κυκλοφόρησε πολύ μετά) και το 1969 το «Πεζογράφημα του Πολέμου» (ιστορία από το αλβανικό μέτωπο).

1972: Γράφει το ποίημα «Guevara».

1973: «Μαραμπού» και «Πούσι» επανακυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Κέδρος.

1975: Πεθαίνει στις 10 Φεβρουαρίου από εγκεφαλικό. Δεν πρόλαβε να δει τυπωμένο το «Τραβέρσο» (Εκδ. Κέδρος), ούτε ποιήματά του μελοποιημένα.
Πηγή:Τα Νέα,20-3-2010

Νίκος Καββαδίας:Ο ποιητής της αδελφοσύνης και των μεγάλων οριζόντων

Προσθήκη(10-2-11)
Πέρασε ένας χρόνος από την περσινή ανάρτηση.Συμπληρώνονται φέτος 101 χρόνια από τη γέννηση και 36 χρόνια από το θάνατο του Ποιητή.Αφιερώματα,εκδηλώσεις,συναυλίες,άρθρα,συζητήσεις έγιναν και συνεχίζουν να γίνονται προς τιμήν του.Ωστόσο,ποτέ όλα τούτα δε θα είναι αρκετά...Ο Καββαδίας θα είναι πάντα ζωντανός,ανάμεσά μας και τα τραγούδια του θα είναι πάντα εξαιρετικά δημοφιλή,ιδιαίτερα στους νέους.
*************
Α. Ταπεινός

Αθήνα 1943

Οι δρόμοι κόκκινες γιομάτοι επιγραφές
τρανά την ώρα διαλαλούν την ορισμένη.
Αγέρας πνέει βορεινός απ' τις κορφές
κι αργοσαλεύουνε στα πάρκα οι κρεμασμένοι.
Μες στην Αθήνα όλα τα πρόσωπα βουβά
και περπατάν αργά στους δρόμους "εν κινδύνω"
ώς τις εφτά που θ' ακουστεί "Σιστάς Μοσκβά"
και στις οχτώ (βάλτ' το σιγά) "Εδώ Λονδίνο".

Φύσα ταχιά σπιλιάδα, φύσα βορεινή.
Γραίγο μου κατρακύλα απ'την Κριμαία.
Κατά τετράδες πάν στο δρόμο οι Γερμανοί
κάτου από μαύρη, κακορίζικη σημαία.

Μήνα το μήνα και πληθαίνουν οι πιστοί,
ώρα την ώρα και φουντώνει το μελίσσι
ώς τη στιγμή που μες στους δρόμους θ' ακουστεί
η μουσική που κάθε στόμα θα λαλήσει.

Ψευδώνυμη δημοσίευση αυτού του ποιήματος με σαφές πολιτικό μήνυμα μέσα σε οριακές στιγμές για τον Ελληνισμό και την Ανθρωπότητα. Μέσα στη ναζιστική κατοχή της Ελλάδας, όταν ο ποιητής ενταγμένος στο ΕΑΜ έγραφε στο παράνομο περιοδικό "Πρωτοπόροι" τον Δεκέμβριο του 1943.
(Σημ. το ποίημα ανάρτησε σε σχόλιο ο φίλος Γιώργος Μύαρης)

***************

***************

Αφιέρωμα 1ο
Νίκος Καββαδίας (11 Ιανουαρίου 1910 - 10 Φεβρουαρίου 1975)
Με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννησή του και τα 35 από το θάνατό του, είναι καιρός να τιμήσουμε το μεγάλο ποιητή και να μελετήσουμε το έργο του.
Στη σημερινή ανάρτηση επέλεξα να παραθέσω αυτούσιο το κείμενο που ακολουθεί για δύο κυρίως λόγους:
  1. Γιατί σ΄αυτό το εξαιρετικό άρθρο(δημοσιεύτηκε στο Βήμα, δυο μέρες μετά το θάνατο του ποιητή) ο Στρατής Τσίρκας καταφέρνει να συμπυκνώσει,με τη χαρακτηριστική γραφή του και με μοναδικό τρόπο, το μεγαλείο της ποίησης του Καββαδία .Αυτή η κριτική αποτίμηση θα παραμένει η καλύτερη,νομίζω,απ΄όσες στη συνέχεια γράφτηκαν,εσαεί αξεπέραστη.
  2. Ο δεύτερος,εξίσου σημαντικός λόγος, είναι γιατί, φέτος το Υπουργείο Παιδείας έχει θέσει ως πρώτο στόχο της χρονιάς, την αποτροπή του κοινωνικού αποκλεισμού μέσω της εκπαίδευσης,στο πλαίσιο του δημοκρατικού και ανθρώπινου σχολείου.Κατά τη γνώμη μου,"ο ποιητής της αδελφοσύνης και των μεγάλων οριζόντων",όπως τον αποκαλεί ο Τσίρκας,μπορεί να αξιοποιηθεί για την προώθηση αυτού του στόχου.
Νίκος Καββαδίας:
Ο ποιητής της αδελφοσύνης και των μεγάλων οριζόντων
Του Στρατή Τσίρκα


Πλήθος φίλων και θαυμαστών ακολούθησε χθες το απόγευμα την κηδεία του Νίκου Καββαδία, του κοσμαγάπητου ποιητή των «Μαραμπού»(1933),«Πούσι»(1947) και της «Βάρδιας»(μυθιστόρημα 1954).
Νοσταλγός των μεγάλων οριζόντων, άδολος ποιητής για την αδελφοσύνη ανάμεσα σ΄ όλες τις φυλές και σ΄ όλους τους ανθρώπους του μόχθου και του πνεύματος, ήταν και ατρόμητος και περατάρης. Στην άλλη όχθη θα τον περιμένουν οι κατατρεγμένοι από την ξένη μισαλλοδοξία και τη νεοελληνική κακοριζιμιά που βοήθησε: Η Μέλπω Αξιώτη,ο Μ.Πορφυρογένης,ο Ν. Καραγιάννης, η Ελπίδα και ο Θρ. Καστανάκης, ο Στρ. Ζερμπίνης και πολλοί άλλοι. Θα τον αποζητούν οι συνάδελφοί του ναυτεργάτες που τον λάτρευαν, ο λιμανάκτιος κόσμος του Πειραιά, της Θεσσαλονίκης και της Αλεξάνδρειας, οι τύποι της Τζένοβας, οι συνδικαλιστές και αντιφασίστες αγωνιστές της Μασσαλίας, της Βαρκελώνης και του Σαντιάγκο, οι εξωτικές γυναίκες της Βηρυτού, του Βαλπαραίζο, της Κεϋλάνης και του Χαρμπίν. Άδικα θα τον περιμένουν οι ωκεανοί, η πικρή κι αξεδίψαστη αγάπη του, η θάλασσα.

Χρόνια πολλά, κάθε είκοσι μέρες ερχόταν με το βαπόρι της γραμμής στην Αλεξάντρεια, μαρκονιστής μαζί κι εξάγγελος της άμοιρης πατρίδας με μόνη του απόλαυση την τροφή των ταπεινών, λίγα κουκιά με μπαμπακόλαδο και ρίγανη ,την ηδονική μυρωδιά των γιασεμιών, τη ζεστή σάρκα των χαμένων γυναικών του Κομπακίο.
Μα πάνω απ΄όλα έβαζε την Ποίηση. Γι΄ αυτή  γνοιαζόταν, γι΄ αυτήν κουβέντιαζε στις εξόδους του από Βηρυτό με τον Σεφέρη, πρέσβη τότε εκεί:
"Να πουν μια μέρα πως γράψαμε σωστά Ελληνικά".
Και πάντα, μια ώρα πριν σφυρίξει το καράβι του, γύρευε ταξί. Φοβόταν μήπως φύγει και μείνει ξέμπαρκος. Και να που το καράβι τώρα τον άφησε για πάντα.
Εκείνο που κατόρθωσε και θα μείνει αιώνια κληρονομιά στα Γράμματά μας είναι τούτο:
Στην Ελληνική δίψα της θαλασσινής αναζήτησης, για την προσέγγιση της ψυχής με την απέραντη ομορφιά του ανθρώπου και της φύσης, για τη χαρά και τον εξευγενισμό τους, έδωσε με την ποίησή του ένα ρίγος και μια νέα διάσταση, ρωμέϊκη αλλά δίχως στενόκαρδα σύνορα.
Κι αυτό οι νέοι του τόπου του, αγόρια και κορίτσια, που επάνω τους ακούμπησε τις ελπίδες του  και που με τη σειρά τους ,αγάπησαν με πάθος το έργο του και τον άνθρωπο του έργου, θα έχουν πάντα μπρος τα μάτια τους, όπως τους φάρους που τραγούδησε:
Δικαιοσύνη, έρωτα κι ελευθερία.
Ο Νίκος Καββαδίας ήταν το καμάρι κι η κολόνα των αδελφών του και των ανιψιών του. Αυτές τις μέρες ετοίμαζε μια καινούργια συλλογή με ανέκδοτα ποιήματα με τον τίτλο: «Τραβέρσο» που θα εκδώσει ο Κέδρος.
Ας είναι ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει, αν και ξέρω πως τον τάφο του θα τον ήθελε ακόμη πιο δροσερό:"προτιμώ τα ψάρια από τους σκούληκες" συνήθιζε να λέει.
Μα σ΄ αυτόν τον τόπο της έξαρσης και των δακρύων, ποιος ακόμη μπορεί να πει πως ορίζει τη μοίρα του;
Η κηδεία
Την κηδεία του Ν.Καββαδία παρακολούθησαν πλήθος εκπροσώπων του πνευματικού κόσμου. Τον ποιητή αποχαιρέτισε ο πατέρας Πυρουνάκης και μέλη της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών και της Εταιρείας Νέων Ελλήνων Λογοτεχνών. Πάνω από τον τάφο του είπε λίγα και συγκινητικά λόγια, ένας ναυτεργάτης.
Βήμα,12 Φεβρουαρίου 1975
*************
Για τον Νίκο Καββαδία(ενδεικτικά):
- Σύντομο βιογραφικό,Τζένια Καββαδία,"Νίκος Καββαδίας, Του πολέμου και Στο άλογό μου",εκδ.Άγρα
- Νίκος Καββαδίας: www.nikoskabbadias.blogspot.com/

- Λογοτεχνούμε: sites.google.com/site/logotechnoume/logotechnoume/Home

- Εθνικό Κέντρο Βιβλίου:www.ekebi.gr

**************

8 Φεβ 2011

"Έβαλε ο Θεός σημάδι..." Νίκος Ξυλούρης(7 Ιουλ.1936-8 Φεβρ.1980)


Νίκος Ξυλούρης(7 Ιουλίου 1936-8 Φεβρουαρίου 1980)
Έφυγε σαν σήμερα,πριν από τριάντα ένα χρόνια,ο τραγουδιστής της αντίστασης,της ανθρωπιάς και της μεγαλοσύνης.Όχι,δεν ξεχνιέται ο Ξυλούρης,όσα χρόνια και να περάσουν.Και δε θα ξεχαστούν ποτέ τα τραγούδια του.Γιατί τα ερμήνευσε με το δικό του μοναδικό τρόπο,γιατί ήταν η προσωποποίηση της λεβεντιάς,γιατί πάντα θα είναι επίκαιρα...Τραγούδησε την ειρήνη,τη δημοκρατία,τη συμφιλίωση,την αδελφοσύνη,την αξιοπρέπεια.Ζητούμενα εσαεί...





Για τον Ξυλούρη,τον Αρχάγγελο της Κρήτης, όσα αφιερώματα κι αν γίνουν, είναι λίγα.Κι ούτε μπορούν να αποδώσουν την τεράστια προσφορά του στο ελληνικό τραγούδι.Ένα μικρό αφιέρωμα είχαμε κάνει και πέρυσι(δείτε το εδώ).Πώς να προσπεράσει κανείς μια τέτοια μέρα;

Για τον Νίκο Ξυλούρη και στη Βικιπαίδεια,επίσης στον Ριζοσπάστη ένα πολύ καλό αφιέρωμα με αφορμή τα 30 χρόνια από το θάνατό του.Από εκεί και το απόσπασμα:
" Ήταν η φωνή που δέσποσε στη δεκαετία του '70, σηκώνοντας στις πλάτες του το προοδευτικό τραγούδι στα χρόνια της δικτατορίας και στις αρχές της μεταπολίτευσης. Ήταν η φωνή που στα πατήματα και στις αναπνοές της αντηχούσαν οι κρητικές μαδάρες και συνάμα κουβαλούσε τα αρώματα της ποίησης του Σεφέρη, του Ελύτη, του Ρίτσου, του Βάρναλη, κ.ά. Ποτέ άλλοτε τραγουδιστής δεν πέρασε από το δημοτικό τραγούδι στο λόγιο, όχι μόνο χωρίς απώλειες, αλλά, αντίθετα, με δάφνες γενικής αναγνώρισης. Ο Αρχάγγελος της Κρήτης με την ίδια δύναμη που τραγούδησε ριζίτικα του τόπου του, τραγούδησε Μαρκόπουλο, Ξαρχάκο, Χάλαρη, Λεοντή, Κόκκοτο, Ανδριόπουλο, Γκάτσο, Γεωργουσόπουλο, Σεφέρη, Σολωμό, Κινδύνη, Ρίτσο, Φέρρη, κ.ά. Με αυτά τα τραγούδια, που μπόλιασε μοναδικά με το αξεπέραστο ηχόχρωμά του και τη λεβεντιά του, συντρόφεψε το λαό μας στις αναζητήσεις και στους αγώνες του".
 *********
Γεννήθηκα στο βλέφαρο του κεραυνού,
σβήνω κυλώντας στα νερά.
Ανέβηκα στην κορυφή της συννεφιάς
σαλτάροντας με τις τριχιές
του λιβανιού,
πήρα το δρόμο της σποράς.

Κοιμήθηκα στο προσκεφάλι
του σπαθιού,
είχα τον ύπνο του λαγού.
Αγνάντευα την πυρκαγιά
της θεμωνιάς
αμίλητος την ώρα της συγκομιδής,
πήρα ταγάρι ζητιανιάς.

Αντάμωσα τον χάρο της ξερολιθιάς,
το άλογο στ' αλώνι να ψυχομαχεί,
πήρα ταγάρι ζητιανιάς.

Στίχοι: Κ.Χ Μύρης
Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος
Πρώτη εκτέλεση: Νίκος Ξυλούρης
 **********

 ******
"Γεννήθηκα σε μια στιγμή
του κόσμου και βαδίζω
για μια μεγάλη χαραυγή
και πίσω δεν γυρίζω"
*******

5 Φεβ 2011

"Αλλήλων τα βάρη",Κική Δημουλά

Morning on the seine in the rain,Claude Monet

ΑΛΛΗΛΩΝ ΤΑ ΒΑΡΗ
Κική Δημουλά

Να βρέχει θέλω όταν.
Όχι δυνατά.
Μίζερα να βρέχει, αποτυχημένα
όχι παραπάνω από σταγόνες

σαν εκείνες που συμπαραστάθηκαν
σε κάθε λιγοστό σημείο της ζωής μου

σταγόνες θέλω να μεταφέρουν
στον ώμο τους με ευλάβεια
όλων μαζί των μεγάλων θλίψεων
τη μικροσκοπική σωρό

αντί λουλούδια άγριες σταγόνες του αγρού
θέλω να με οδηγούν προφυλαγμένη
απ'  τις θανατηφόρες λακκούβες
της μακαρίας οδού

όπως προφύλαξα κι εγώ τη μικρότητά τους
μην πνιγεί
σε μεγάλο ονείρων κατακλυσμό

μία σταγόνα, η τελευταία όμως, θέλω να μου δώσει
τον δίδυμό της ασπασμό.

Από τη συλλογή "Τα εύρετρα",Ίκαρος,2010

(Σημ.Η εικόνα είναι από εδώ)